KURUMLAR VERGİSİ KANUNU 5/1-e MADDESİ KAPSAMINDA TAŞINMAZ VE İŞTİRAK HİSSESİ SATIŞ KAZANCI İSTİSNASI

Kurumların en az 2 tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri, kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75’i ile taşınmazların satışından doğan kazançların %50’si kurumlar vergisinden istisnadır.

İstisnadan yararlanma şartları;

1. Tam veya dar mükellef kurumlar faydalanabilir
2. İktisadi kıymetlerin en az 2 yıl tam süreyle (730 gün) elde tutulması gerekmektedir.
3. Satış bedeli, satışı izleyen yılın başından itibaren ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmelidir.
4. Satış tutarının istisnaya isabet eden kısmı, satışın yapıldığı dönemi izleyen yılın başından itibaren 5 yıl süreyle, beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulmalıdır.
5. Menkul kıymet ve taşınmaz ticaretiyle iştigal edenler bu faaliyetleri kapsamında iktisap ettikleri iktisadi kıymetler için bu istisnadan faydalanamaz.
6. Pasifte özel bir fon hesabında tutulan istisna kazancın işletmeden çekilmesi, başka bir hesaba transfer edilmesi şirketin tasfiyeye girmesi durumunda istisna şartları ihlal edilmiş olacaktır. Zamanında tahsil edilmemiş olan

vergiler gecikme faizi ve vergi ziya-ı cezasıyla birlikte tahsil edilir.

İstisna satışın yapıldığı dönemde uygulanır.

İstisnanın amacı firmaların çalışma sermayesini güçlendirmek olduğu için trampa, takas gibi nakit girdisi olmayan veya borcu azaltmayan elden çıkarmalar istisnadan yararlanamayacaktır.

Kamulaştırma hallerinde istisnadan yararlanılabilir. Kamulaştırma bedeline açılan dava sonucu elde edilen kazançların yine taşınmaza isabet eden kısmı istisnadan faydalanabilir.

İcra yoluyla veya rızası dışında gerçekleşen satışlarda da işletmenin finansal açıdan düzelmesine fayda sağlayacağı için istisna uygulamasından yararlanabilecektir

Kur farkı gelirleri istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.

Bir şirketin devir alınması durumunda o şirkete ait varlıklara uygulanacak taşınmaz ve iştirak hissesi satış kazancı istisnasında 2 yıllık sürenin başlangıç tarihi olarak, devir alınan şirketin taşınmaz veya iştirak hisselerini iktisap ettiği tarih nazara alınır.

Farklı tariklerde elde edilen iştirak hisselerinin bir kısmını satmaları durumunda FİFO yönteminin kullanılması gerekir.

Yasal yedeklerden elde edilen iştirak hisselerinde edinilme tarihi ilk iktisabın elde edilme tarihidir.

İhraç primlerinden kaynaklı elde edilen iştirak hisseleri hisse senetlerinin ilk satın alma tarihidir.

Özel fonlardan kaynaklı iştirak hissesi elde edilmesinde ilk satın alma tarihi nazara alınır.

Taşınmazlarda, cins tahsisinin gecikmesi durumunda kullanım tarihi baz alınmalıdır.

İstisna;

Taşınmazlarda %50

İştirak hisseleri, kurucu senetleri, intifa senetleri, rüçhan haklarında %75 oranında uygulanır.

Taşınmazından anlamamız gereken;

Arsa ve araziler,

Tapu kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler,

Tapu kütüğüne gayrimenkul gibi tescil edilen haklardır. (İrtifak hakkı, kaynak hakkı, geçit hakkı, devre mülk hakkı gibi)

İktisadi kıymetlerin en az 2 yıl tam süreyle (730 gün) elde tutulması gerekmektedir.

Taşınmazın mülkiyetinin devri tapuya tescil ile gerçekleşir. Satış vaadi sözleşmeleri veya tapuya tescil işlemi gerektirmeyen işlemler sonucu, taşınmaz mülkiyeti devredilmiş sayılmayacağından, bu işlemler sonucu tahsil edilen bedellerin istisnaya konu olabilmesi mümkün bulunmamaktadır.

KDV istisnası açısından ise;

KDV Kanununun 17/4-r maddesine göre;

Kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler ile bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmaz ve iştirak hisselerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine devir ve teslimleri ile bu taşınmaz ve iştirak hisselerinin finansal kiralama ve finansman şirketlerince devir ve teslimi KDV’den istisnadır.

İstisna kapsamındaki kıymetlerin ticaretini yapan kurumların, bu amaçla aktiflerinde bulundurdukları taşınmaz ve iştirak hisselerinin teslimleri istisna kapsamı dışındadır.

İstisna kapsamında teslim edilen kıymetlerin iktisabında yüklenilen ve teslimin yapıldığı döneme kadar indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisi, teslimin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınır.

 

YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR

MUSTAFA EMREÖZKAN