Yeni Torba Yasa ile Yapılması Öngörülen Vergisel Düzenlemelerin Uygulaması

1. İnternette üzerinden verilen; eğitim, yemek tarifi, ürün tanıtımı gibi videoların yayınlanması sonucu elde edilen kazançlar, kesinti yoluyla vergilendirilecek ve haricen gelir vergisinden istisna tutulabilecek.

2. Gerçek kişilerin yurtdışında bulunan şirketlerin ödenmiş sermayelerini %50’nin üzerinde bir payla iştirak etmesi durumunda yurtdışı şirketten elde edilen kar payı kazancın gelir vergisi beyannamesine kadar Türkiye’ye transferi durumunda gelir vergisinden istisna ediliyor.

İstisna tutarın hesaplanmasıyla ilgili örnek çalışma;

• GERÇEK KİŞİLERİN YABANCI MEMLEKETLERDE ÖDEDİKLERİ VERGİLERİN MAHSUBU
• – Tam mükellefiyete tabi mükelleflerin yabancı memleketlerde elde ettikleri kazanç ve iratlardan mahallinde ödedikleri benzeri vergiler, Türkiye’de tarh edilen Gelir Vergisinin yabancı memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlara isabet eden kısmından indirilir.
• – Birinci fıkra hükmünce indirilecek miktar Gelir Vergisinin yabancı memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlara isabet eden kısmından fazla olduğu takdirde, aradaki fark nazara alınmaz.
• – Gelir Vergisinin yabancı memlekette elde edilen kazanç ve iratlara isabet eden kısmı, bunların gelire olan nispeti üzerinden hesaplanır. Birinci fıkrada yazılı vergi indiriminin yapılması için
• 1. Yabancı memlekette ödenen vergilerin gelir üzerinden alınan şahsi bir vergi olması;
• 2. Yabancı memlekette vergi ödendiğinin yetkili makamlardan alınan ve mahallindeki Türk elçilik veya konsoloslukları, yoksa orada Türk menfaatlerini koruyan memleketin aynı mahiyetteki temsilcileri tarafından tasdik olunan vesikalarla tevsik edilmesi şarttır
• Örnek
• Tam mükellef Miraç Şirin 2023 yılında yurt içindeki ticari faaliyetlerden 350.000 ₺ yurtdışındaki şube iş yeri aracılığıyla oluşan ticari faaliyetlerden ise Türk Lirası karşılığı 600.000 ₺ ticari kazanç elde etmiştir.
• Miraç Şirin yurt dışında elde edildiği kazanç üzerinden ilgili ülkede Türk lirası karşılığı 90.000 ₺ vergi ödemiştir
• Ödeme belgesi ilgili ülkedeki Türk konsolosluğuna onaylatılmıştır.
• Çözüm
• Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır.
• Ticari kazanç, kazanç elde edilmemiş dahi olsa her halükârda beyana tabidir.
• Tam mükellef gerçek kişiler Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilirler.
• Yurt içi ticari kazanç 350.000 TL
• Yurtdışı ticari kazanç 600.000 TL
• Matrah 950.000 TL

Gelir Vergisi Kanunu’nun 103. Maddesinde yer alan 2023 yılı gelir vergisi Tarifesi;

70.000 TL’ye kadar	15%
150.000 TL’nin 70.000 TL’si için 10.500 TL, fazlası	20%
370.000 TL’nin 150.000 TL’si için 26.500 TL (ücret gelirlerinde 550.000 TL’nin 150.000 TL’si için 26.500 TL), fazlası	27%
1.900.000 TL’nin 370.000 TL’si için 85.900 TL, (ücret gelirlerinde 1.900.000 TL’nin 550.000 TL’si için 134.500 TL), fazlası	35%
1.900.000 TL’den fazlasının 1.900.000 TL’si için 621.400 TL, (ücret gelirlerinde 1.900.000 TL’den fazlasının 1.900.000 TL’si için 607.000 TL), fazlası	40%

• 370.000 ₺ için = 85.900 ₺
• Aşan kısmı için (950.000-370.000)*%35 = 203.000 ₺
• Toplam = 288.900 ₺
• Tam mükellefiyete tabi mükelleflerin yabancı memleketlerde elde ettikleri kazanç ve iratlardan mahallinde ödedikleri benzeri vergiler, Türkiye’de tarh edilen Gelir Vergisinin yabancı memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlara isabet eden kısmından indirilir. Birinci fıkra hükmünce indirilecek miktar Gelir Vergisinin yabancı memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlara isabet eden kısmından fazla olduğu takdirde, aradaki fark nazara alınmaz.
• Yurt dışında ödenen gelir vergisi oranı 90.000/600.000=%15’dır
• Yurt dışında elde edilen kazancın toplam kazanca oranı
• 600.000/950.000=%63,16
• Hesaplanan toplam verginin % 63,16 oranında kısmı yurt dışı kazançtan oluşmaktadır.
• Hesaplanan verginin Yurt dışı kazanca isabet eden kısmı
• 288.900*%63,16=182.470 ₺ olacaktır.
• Yurt dışında ödenen ve mahsup edilebilecek vergi 90.000 ₺
• İstisna tutarı 182.470-90.000=92.470 ₺ olacaktır.

3. Yukarıda 2. Maddede belirtilen istisna, Kurumlar vergisi mükellefleri için  %50 oranında uygulanabilecek.

İstisna tutarın hesaplanmasıyla ilgili örnek çalışma;

• KURUMLAR VERGİSİ KANUNU 5/1-b MADDESİ KAPSAMINDA YURT DIŞI İŞTİRAK KAZANÇLARI İSTİSNASI
• Tam veya dar mükellef kurumların Kanunî ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan Anonim ve Limited şirket niteliğindeki şirketlerin sermayesine iştirak etmesi karşılığında elde ettikleri kazançlar Kurumlar vergisi kanununun 5/1-b bendi kapsamında Kurumlar vergisinden istisnadır.
• Bu istisnadan yararlanabilmek için;

-İştirak eden kurum tam veya dar mükellef kurum statüsünde olmalıdır.

– İştirak edilen kurum kanuni ve iş merkezi Türkiye dışında bulunan Anonim Şirket veya Limited Şirket şeklinde bir yapıya sahip olmalıdır (sermayesi paylara bölünmüş sınırlı sorumluluk şeklinde bir ortaklık yapısı bulunmalıdır).

-İştirak oranı en az %10 olmalı ve bu oran en az 1 yıl süresince korunmalıdır.

-İştirak kazancının, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi gerekir. (Kazanç kar dağıtımının yapıldığı dönemde elde edilmiş sayılır sonradan ortaya çıkan kur farkları istisnaya dahil edilemez)

-İştirak edilen kurum kendi ülkesinde en az %15 oranında vergi yükü taşıyor olmalıdır.

• (eğer esas faaliyet konusu finansman temini, sigorta hizmetleri, finansal kiralama, menkul kıymetlere iştirak olan firmalara iştirak edilmesinden kazanç elde edilmişse vergi yükü en az bu sektörlerin Türkiye’de ödenecek kurumlar vergisi oranında olmalıdır)
• Transfer tarihinde ortaya çıkan olumlu ya da olumsuz kur farkları istisna tutarının tespitinde dikkate alınmayacaktır.
• Vergi yükü: [Vergiler / (Dağıtılabilir kurum kazancı + Vergiler)] formülüyle hesaplanır.
• Dağıtılabilir kurum kazancı: (Ticari bilanço karı – geçmiş yıl zararları – vergiler) şeklinde tespit edilir.
• Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-b maddesinin 2’inci bendinde;
• Yurt dışı inşaat, onarım, montaj, işleri ve teknik hizmetlerin yapılabilmesi için ilgili ülkede ayrı bir şirket kurulmasının zorunlu olduğu durumlarda, bu özel durum için kurulduğunun ana sözleşmede yazılması ve fiilen bu faaliyet dışında bir faaliyetin bulunmaması şartıyla söz konusu şirketlere iştirak edilmesinden elde edilen kazançlar için diğer şartlar aranmaksızın Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-b maddesi kapsamında yurt dışı iştirak kazancı istisnasından yararlanılabilir.
• Bu şartları taşımayan kurumlar vergisi mükellefleri kazançlarını beyan edecekler ve yurt dışında ödedikleri vergiyi mahsup edebileceklerdir. Mahsup edilebilecek vergi Türkiye’de ödenen vergiden daha fazla olamayacaktır.
• Bu bağlamda yurtdışında ödenen mahsup edilecek vergi Türkiye’de ödenecek olan vergiye ya eşit ya daha düşük tutarda olacaktır.
• Yurt dışında elde edilen kazancın %50’si, “paranın ilgili yılın kurumlar vergisi beyanname dönemine kadar Türkiye’ye transferi şartıyla” başka bir şart aranmaksızın istisna tutulacaktır.

4. Götürü gider uygulaması 01.01.2024 tarihi itibariyle kalkıyor.

Kaldırılan uygulama ile ilgili örnek çalışma;

• Götürü gider uygulaması (2023 yılında son olarak uygulanıyor)
• Örnek
• Serbest bölgede bulunan Ceylin A.Ş. yapılan sözleşme kapsamında Libya’da bulunan bir firmaya 10.000.000 ₺ bedelle araba jantı satmıştır. Satış esnasında oluşan 70.000 ₺ tutarlı harcamasını belgelendirememiştir. Döviz karşılığı elde ettiği 10.000.000 ₺’lik satış tutarının 500.000 ₺ kısmı da kur farkı gelirinden oluşmaktadır.
• Çözüm
• İhracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve teknik hizmetler ile yurt dışına taşımacılık faaliyetlerinde bulunan mükellefler, ticari faaliyetleri kapsamında belgeli olarak indirebileceği giderlerine ilaveten, bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hasılatın binde beşini aşmamak şartıyla yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderlerine karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladıkları giderleri de indirim konusu yapabilirler.
• Yurt dışında yürütülen faaliyetlerin idame ettirilmesi amacıyla katlanılan giderlerin belgelendirilemeyen kısmı deftere gider kaydedilmesi koşuluyla cironun ‰5’ini aşmamak kaydıyla belgesiz olarak gider yazılabilir.
• Serbest bölgelere yapılan satışlar ve serbest bölgelerden yurt dışına yapılan ihracatlar bedelinin döviz karşılığı tahsil edilmesi durumunda götürü gider uygulamasından yararlanabilecektir.
• Ancak Fiyat farkı ve kur farkı gelirleri götürü gider uygulamasına dahil edilmez
• Dolayısıyla götürü gider uygulanacak matrah;
• 10.000.000 – 500.000 = 9.500.000 ₺ olacaktır.
• Belgesiz gider üst sınırı ise;
• 9.500.000*‰5=47.500 ₺ olmalıdır.
• 70.000 ₺ tutarlı belgesiz giderin yalnızca 47.500₺’lik kısmı götürü gider kapsamında giderleşebilecektir.

5. GVK 89/13 Md. İle KVK 10/1-ğ Md. şartlarında elde edilen kazançların beyanname dönemine kadar Türkiye’ye transferi durumunda istisna oranı %80 olarak uygulanabilecek.

İndirim tutarının hesaplanmasıyla ilgili örnek çalışma;

• TÜRKİYEDEN YURT DIŞI MUKİMİ KİŞİ VE KURUMLARA VERİLEN SAĞLIK, EĞİTİM VE DİĞER TEKNİK HİZMETLERDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLARA İLİŞKİN İNDİRİM UYGULAMASI (GVK 89/13 ,KVK 10/1-ğ)
• Gerçek kişi veya Kurumların; Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilere, işyeri kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve münhasıran yurt dışında faydalanılan;
• Mühendislik, mimarlık, tıbbi yazılım, raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve mesleki eğitim alanında faaliyette bulunan hizmet işletmelerinin münhasıran bu faaliyetlerden elde ettikleri kazancının,
• İlgili Bakanlıktan görüş alınması kaydıyla Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim alanında faaliyette bulunan hizmet işletmelerinin münhasıran bu faaliyetlerden elde ettikleri kazancının,
• İlgili Bakanlığın ilgili denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerden elde ettikleri kazancının %50’si beyanname üzerinden indirilebilecektir.
• İndirimden yararlanma şartları;
• – Şirketin ana faaliyet konuları arasında söz konusu hizmetleri sunmak olduğunun şirket ana sözleşmesinde yazılı olması gerekir.
• – Hizmetin Türkiye’den münhasıran yurt dışı mukimi kişi veya kurum için yapılmış olmalıdır.
• – Fatura yurt dışı mukimi kişi veya kurum adına düzenlenmelidir.
• – Verilen hizmetten yurt dışında yararlanılmalıdır.
• – İlgili Bakanlıktan izin ve denetime tabi olarak Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilere verilen eğitim ve sağlık hizmetlerinin yararlanıcısı yurt dışında olmalıdır.
• Örnek
• Kumru A.Ş. 30.11.2023 tarihinde kanuni ve iş merkezi İtalya’da bulunan restoran zincirin fırınlarının derece ve süre ayarlarında kullanılmak üzere bir veri işleme projesi tasarlamıştır. Proje karşılığında 2.000.000 hizmet bedeli faturası düzenlemiştir. Proje kapsamında 250.000 ₺ gider/maliyete katlanılmıştır.
• Çözüm
• Elde edilen kazanç;
• 2.000.000-250.000=1.750.000 ₺
• KVK 10/1-ğ bendi kapsamında indirime konu edilecek tutar;
• 1.750.000*%50=875.000₺ olacaktır.
• Kazancın 30.04.2024 tarihine kadar Türkiye’ye transferi durumunda istisna yazılacak tutar
• 1.750.000*%80=1.400.000 ₺ olacaktır.
• Örnek
• Serbest Grafik tasarım A.Ş., Kanuni ve iş merkezi İtalya’da bulunan NBCT Company’nin İstanbul’da bulunan irtibat bürosuna tasarım hizmeti vermiş ve karşılığında 100.000 ₺ kazanç elde etmiştir. Elde edilen kazanç için KVK 10/1-ğ maddesi kapsamında %50 oranında indirim uygulanmıştır.
• Çözüm
• Söz konusu hizmetlerden Türkiye’de yararlanılması veya Türkiye’deki irtibat bürosunun faydalanması durumunda bu hizmetlerden elde edilen kazançların indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır.
• Bu bağlamda indirim konusu yapılan 50.000 ₺ tutarın indirimlerden çıkartılması gerekir.

6. 5300 sayılı kanun kapsamında ürün senetlerinin elden çıkartılmasına yönelik istisna 31.12.2028 tarihine kadar uzatılıyor.

7.Kur korumalı mevduat hesaplarına ilişkin kazanç istisnası süresi 30.06.2024 tarihine kadar uzatılıyor. 

• 8. Sanayi sicil belgesine haiz mükelleflerce münhasıran imalat sanayinde veya Ar-Ge yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunan mükelleflerce bu faaliyetlerde kullanılmak üzere Yatırım Teşvik Belgesi Bulunan mükelleflerce bu belge kapsamında iktisap edilen yeni makine ve teçhizat için uygulanacak amortisman oranı mevcut sürenin yarısı olarak dikkate alınması uygulaması 31.12.2024 tarihine kadar uzatılıyor.
• 9.İhracat için uygulanan %5 indirimli kurumlar vergisi uygulaması, ihraç kayıtlı satışları da kapsayacak şekilde genişletiliyor .